اطاعت از چه کسانی طبق قرآن و احادیث ، واجب است در آیه ۵۹ سوره نساء : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْكُمْ خداوند به کسانی که ایمان آورده اند خطاب میکند :اطاعت کنید از خداوند و اطاعت کنید از رسول خدا و أُولِی الْأَمْرِ و ابتدا باید أُولی الْأَمْرِ مشخص شود آیا معصوم است مثل رسول خدا صلی الله علیه و آله و یا اینکه علما هم أُولِي الْأَمْرِ هستند و اطاعتشان واجب است ؟ خداوند أُولِی الْأَمْرِ را با اطاعت رسولش همراه کرده . مرحوم طبرسی در مجمع البیان میفرماید : اولی الأمر بدون تکرار فعل أطیعوا ، به دنبال الرسول آمده است (یعنی خداوند این چنین نفرموده : اطیعو الرسول و “اطیعو” اولی الأمر یعنی اطیعو برای اولی الامر تکرار نشده ) و از آنجا که اطاعت از رسول خدا صلی الله علیه وآله به دلیل معصوم بودنشان به‌طور مطلق واجب است ، اطاعت از اولی الأمر نیز همانند آن ، بدون قید و شرط واجب شده و معلوم میشود اولی الأمر باید معصوم باشد / . تمام شد / و معلوم است که علما معصوم نیستند و پس بنابر این اولی الأمر نمی شوند و اطاعتشان واجب نیست . حالا أُولِی الْأَمْرِ را از بیان رسول خدا بشناسیم و ببینیم آیا نامی از علما ذکر کرده اند ؟ این حدیث در کتب شیعه و سنی موجود است . در کتب شیعه : مرحوم شیخ صدوق در کمال الدین، ج۱، ص۲۵۳. مرحوم طَبْرَسی – اعلام الوری، ج۲، ص۱۸۲؛ علامه مجلسی در بحارالانوار، ج۳۶، ص۲۵۱ و علامه سید هاشم بحرانی در کتاب شریف البرهان فی تفسیر القرآن ج۲، ص۱۰۳ و مرحوم مشهدی در تفسیر کنز الدقائق ج۳، ص۴۳۸ آورده اند و از طریق سنی : قندوزی در ینابیع الموده، چاپ سال ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۳۹۸ که همه به اسناد خود از جابر بن عبدالله انصاری از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل میکنند که جابر اعلی الله درجة پرسید: یا رسول‌الله ، ما خدا و رسول او را شناخته‌ایم، لازم است اولی‌الامر را نیز بشناسیم ، رسول خدا صلی الله علیه و آله در پاسخ او فرمودند : آنان جانشینان من و امامان مسلمانان بعد از من هستند که اولِ ایشان علی بن ابی‌طالب است و بعد از او به ترتیب حسن،حسین، علی بن حسین و محمد بن علی که در کتاب تورات به باقر معروف است و تو در هنگام پیری او را خواهی دید و هر وقت او را دیدی، سلام مرا به او برسان. پس از محمد بن علی نیز به ترتیب، جعفر بن محمد، موسی بن جعفر، علی بن موسی، محمد بن علی، علی بن محمد، حسن بن علی و فرزند حسن بن عليّ ، ائمّۀ مسلمين خواهند بود،او كسى است كه خداى تعالى مشرق و مغرب زمين را به دست او بگشايد،او كسى است كه از شيعيان و اوليائش غايب شود،غيبتى كه بر عقيدۀ به امامت او باقى نماند مگر كسى كه خداوند قلبش را به ايمان امتحان كرده است.جابر گويد:گفتم:يا رسول اللّٰه!آيا در غيبت او براى شيعيانش انتفاعى هست؟فرمود:آرى،قسم به خدايى كه مرا به نبوّت مبعوث فرمود به نور او استضائه مى‌كنند و به ولايت او در دوران غيبتش منتفع مى‌شوند مانند انتفاع مردم از خورشيدى كه در پس ابر است…/.
دومین حدیث : حضرت امام باقرالعلوم علیه السلام در تفسیر این آیه شریفه میفرماید: اولی الامر امامان از فرزندان علی و فاطمه اند، تا آنکه روز قیامت برپا شود». ایشان در جای دیگر نیز فرموده است: خداوند از اولی الامر فقط ما را قصد کرده است و همه مؤمنان را تا روز قیامت به پیروی ما فرمان داده است .
سید هاشم بحرانی در کتاب شریف البرهان فی تفسیر القرآن ص۳۸۳
سومین حدیث : حضرت امام صادق علیه السلام در تفسیر آیه شریفه أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فرمودند : اولی الامر علی بن ابی طالب، حسن، حسین، علی بن الحسین، محمد بن علی و جعفر یعنی من هستیم. سپاس خدا را به جای آورید که امامان و رهبرانتان را در زمانی به شما شناساند که مردم آنان را انکار میکنند
تفسیر عالم بزرگوار شیعه : عیاشی ، معاصر مرحوم کلینی ، ص۲۵۲
چهارمین حدیث : حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ يَزِيدَ عَنِ اِبْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ أَبِي اَلصَّبَّاحِ اَلْكِنَانِيِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ : يَا أَبَا اَلصَّبَّاحِ نَحْنُ قَوْمٌ فَرَضَ اَللَّهُ طَاعَتَنَا لَنَا اَلْأَنْفَالُ وَ لَنَا صَفْوُ اَلْمَالِ وَ نَحْنُ اَلرَّاسِخُونَ فِي اَلْعِلْمِ وَ نَحْنُ اَلْمَحْسُودُونَ اَلَّذِينَ قَالَ اَللَّهُ« أَمْ يَحْسُدُونَ اَلنّٰاسَ عَلىٰ مٰا آتٰاهُمُ اَللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ ».
📚 بصائر الدرجات في فضائل آل محمد علیهم السلام (مرحوم صفار قمی از اصحاب حضرت امام عسکری علیه السلام) , جلد۱ , صفحه۲۰۲
حضرت امام صادق علیه السلام فرمودند : ای ابا صالح، ما آل محمد ، کسانی هستیم که خداوند اطاعت ما را واجب کرده است؛ موهبت های الهی از آن ماست و ما راسخون در علم هستیم (آیه ۷ آل عمران) ، همان کسانی که دیگران به آنها حسد می ورزند، کسانی که خداوند فرمود: «أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَی مَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ» [بلکه به مردم برای آن چه خدا از فضل خویش به آنان عطا کرده رشک می ورزند].
آیا اولی الامر به غیر از معصومین هم اطلاق میشود و شامل علما هم هست ؟
بعضی ها در این ایام و حتی گذشته شاید حدود ۳۰۰ سال است بحث هایی را ایراد کرده اند که اولی الامر منکم شامل بعض از علما میشود و این خلاف فرمایشان ائمه علیهم السلام است و حتی خلاف ظاهر آیه شریفه است و مجبورم دوباره نظر مرحوم طبرسی را بیاورم که در مجمع البیان میفرماید : اولی الأمر بدون تکرار فعل أطیعوا، به دنبال الرسول آمده است و از آنجا که اطاعت از رسول خدا صلی الله علیه وآله به دلیل معصوم بودنشان ، به‌طور مطلق واجب است، اطاعت از اولی الأمر نیز همانند آن، بدون قید و شرط خواهد بود و این، کشف از معصوم بودن اولی الأمر میکند. تمام شد نقل – و اگر در واژه اولی الامر دقیق شوید متوجه خواهید شد که فقط مخصوص کسی است که مالک امر نظام خلقت از طرف خداوند تبارک و تعالی می باشد و صاحب معجزه و تصرف در عالم است و دارای مقام عقل کلی است و حتی ملائکه در این حد نیستند و اگر در امام شناسی با معرفت باشید هیچ وقت اولی الامر را غیر ائمه اطهار علیهم السلام نخواهید نامید .
آنان که اولی الامر را تفسیر به فقهای بزرگ شیعه میکنند باید بدانند تفسیر به رای کرده اند و از ایشان سئوال کنید آیا فقهایشان معصوم هستند که شامل این آیه شوند ؟!! و مرجع دینی آقای حاج شیخ لطف الله صافی گلپایگانی در کتاب امام شناسی خود در صفحه ۵۹ چاپ ۱۳۶۱ میفرماید : بنا بر این مراد از اولوا الامر، ائمه اثنی عشر علیهم السلام (۱۲ امام) می باشند که اطاعتشان بطور مطلق بر همه کس واجب است و تفسیر اولوا الامر در این آیه را هر کسی به غیر ایشان تفیر کند (حتی فقهاء) تفسیر به رأی بوده و مورد تهدید: «مَن فسّر القرآن بالرأی فلیتبوأ مقعده من النار» می باشد. تمام شد نقل – یعنی هر کس قرآن را به رای تفسیر کند پس در آتش است یعنی مورد غضب است و شفاعتی در کار نیست …
