موضوع : کفاره و زکات فطره روزه ماه مبارک رمضان

در این مطلب  به دو موضوع اشاره میشود :

۱- کفاره روزه های غیر عمد

۲- زکات فطره (فطریه)

بهتر است  قبل از غروب  روز آخر ماه مبارک رمضان محاسبه و در صورت امکان پرداخت شوند

۱- کفاره روزه هایی که با غذر شرعی گرفته نشده :
کفاره به ازای هر روزی که روزه گرفته نشده (البته نگرفتن روزه ای با غذر شرعی ) یک مدّ طعام (تقریباً ۷۵۰ گرم) گندم یا نان یا برنج و یا  خرما   مانند آن به فقیر بپردازد  یا معادل وجه آن پرداخت شود .

مثلاً اگر گندم کیلویی ۳۰۰۰ تومان باشد ۷۵۰ گرم آن = 2250 تومان است  و برای هر روز  که فرد مکلف به دلیل مثلاً  مسافرت و یا مریضی  و هر عذر شرعی  روزه نگرفته باشد  پرداخت میکند .

توجه داشته باشید  با دادن  کفاره  ، قضای روزه ساقط  نمیشود و باید  روزه قضا گرفته شود  و  کفاره هم داده شود .

کفاره  روزه هایی که عمداً  گرفته نشده :

۶۰ مسکین  را  طعام دادن  یا  ۶۰ روز  ، پشت سر هم  روزه گرفتن …

حضرت امام صادق  علیه السلام در تفسیر بخشی از آیه ۱۸۴ بقره : أَيَّامًا مَعْدُودَاتٍ ۚ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ ۚ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ فرمودند  مراد از “الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ” کسانی هستند که به سن پیری رسیده و یا افرادی که عطش فوق‌العاده دارند؛اینها حق دارند روزه نگیرند و در برابر هر روز، یک مد طعام بدهند.

۲-زکات فطره  یا به اصطلاح فارسی فطریه :
بر اساس روایات، پرداخت زکات فطره تکمیل‌کننده روزه ، باعث قبولی آن ، موجب حفظ انسان از مرگ در آن سال، و تکمیل‌کننده زکات مال است.

مقدار زکات فطره :

پرداخت حدود سه کیلوگرم از خوراکِ غالب مانند گندم، جو، خرما، برنج، کشمش و یا قیمت آن به ازاری هر  نان‌خور  به فقیر

پرداخت زکات فطره بر چه کسی واجب است ؟

كسي كه مخارج سال خود و عيالاتش را ندارد و كسب و کاری  هم ندارد كه بتواند مخارج سال خود و عيالاتش را بگذراند، فقير است، و پرداخت زكات فطره بر او واجب نيست.

زکات فطره  چه کسانی  به عهده ماست  ؟

انسانی که فقیر نباشد   فطره كساني را كه در غروب آخرین روز از ماه مبارک رمضان نان خور او حساب مي شوند بايد بدهد ، كوچك باشند يا بزرگ ، مسلمان باشند يا كافر ، حتی اگر  دادن خرج آنها بر او واجب نباشد هم باید زکات آنها را بدهد  ، در شهر خود او باشند يا در شهر ديگر

آیا زکات فطره میهمان بر عهده میزبان است  ؟

زکات فطره ميهماني كه پيش از غروب روز آخر ماه مبارک رمضان  با رضايت صاحبخانه وارد شده ، در وقت وجوب زكات فطره نان خور او حساب مي شود و بر میزبان پرداخت زکات فطره چنین میهمانی واجب است و مواردی هم باید احتیاط کرد  یعنی مهماني كه پيش از غروب روز آخر ماه بدون رضايت صاحبخانه وارد شده و مدّتي نزد او مي ماند ، بنابر احتياط واجب زکات فطره اش را هم خودش و هم ميزبان بدهد ، و همين احتياط در مورد كسي كه انسان را مجبور كرده اند كه خرجي او را بدهد ، بايد رعايت شود

میهمانی که بعد از غروب روز آخر ماه وارد شود حُکمش چیست ؟

کسانی  که میهمان آنها  بعد از  غروب   وارد شود ،  پرداخت زکات فطره بر صاحبخانه واجب نمی شود   ، اگر چه پيش از غروب ،  او را برای افطار دعوت كرده باشد

حکم بچه دار شدن بعد از غروب  روز آخر ماه :

اگر بعد از غروب روز آخر ماه رمضان  بچّه دار شود ، يا كسي نان خور او حساب شود ، واجب نيست فطره او را بدهد ، اگر چه مستحب آن است که پرداخت کند .

به چه کسانی  زکات فطره پرداخت کنیم ؟

فقرا از دوستان  آل محمد علیهم السلام  اولویت دارند

كسي كه سيّد نيست نمي تواند به سيّد فطره بدهد ، حتّي اگر سيّدي نان خور او باشد نمي تواند فطره او را به سيّد ديگري بدهد.

به كسي كه زکات فطره را در معصيت صرف مي كند ، نبايد فطره بدهند.

مستحب است در دادن زكات فطره ،  خويشان فقيرِ  شیعه خود را  بر ديگران مقدّم بدارد ، و بعد همسايگان فقير را ، و مستحب است كسي را كه در دين و فقه و عقل مقدّم است در دادن فطره مقدم بدارد. در صورتیکه زکات فطره را   تقسیم کنند بین فقرا ،  احتياط واجب آن است كه به يك فقير كمتر از سه كيلوگرم زکات فطره ندهند

اگر كسي بگويد فقيرم ، چنانچه بداند كه قبلا فقير بوده مي شود به او فطره داد ، و به كسي كه معلوم نباشد فقير بوده يا نه و مي گويد فقيرم ، اگر از قولش اطمينان پيدا نشود ، بنابر احتياط واجب نمي شود فطره داد ، و اگر بدانند قبلا فقير نبوده ، نمي شود فطره به او داد ، مگر اين كه از گفته او اطمينان پيدا شود.

همه بر اساس  احادیث آل محمد علیهم السلام در کتابهای :  مَن لایحضره الفقیه  و  الکافی و تهذیب