حضرت صاحب الامر علیه السلام و عجل الله فرجه در بخشی از حدیث شریف فرمودند : أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ الْفَرَجِ فَإِنَ ذَلِكَ فَرَجُكُم ترجمه : اکثر دعای شما باید براى تعجيل در فرج باشد كه همان فرج و گشايش شما است .
📚 كمال الدين و تمام النعمة مرحوم شیخ صدوق اعلی الله درجة ، جلد ۲، صفحه ۴۸۵
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ مَاجِيلَوَيْهِ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنِي عَمِّي مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي اَلْقَاسِمِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ اَلصَّيْرَفِيِّ اَلْكُوفِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ اَلْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ عَنْ جَابِرِ بْنِ يَزِيدَ اَلْجُعْفِيِّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ اَلْمُسَيَّبِ عَنْ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ بْنِ سَمُرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ : لُعِنَ اَلْمُجَادِلُونَ فِي دِينِ اَللَّهِ عَلَى لِسَانِ سَبْعِينَ نَبِيّاً وَ مَنْ جَادَلَ فِي آيَاتِ اَللَّهِ فَقَدْ كَفَرَ قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: مٰا يُجٰادِلُ فِي آيٰاتِ اَللّٰهِ إِلاَّ اَلَّذِينَ كَفَرُوا فَلاٰ يَغْرُرْكَ تَقَلُّبُهُمْ فِي اَلْبِلاٰدِ وَ مَنْ فَسَّرَ اَلْقُرْآنَ بِرَأْيِهِ فَقَدِ اِفْتَرَى عَلَى اَللَّهِ اَلْكَذِبَ وَ مَنْ أَفْتَى اَلنَّاسَ بِغَيْرِ عِلْمٍ فَلَعَنَتْهُ مَلاَئِكَةُ اَلسَّمَاوَاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ كُلُّ بِدْعَةٍ ضَلاَلَةٌ وَ كُلُّ ضَلاَلَةٍ سَبِيلُهَا إِلَى اَلنَّارِ قَالَ عَبْدُ اَلرَّحْمَنِ بْنُ سَمُرَةَ فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اَللَّهِ أَرْشِدْنِي إِلَى اَلنَّجَاةِ فَقَالَ يَا اِبْنَ سَمُرَةَ إِذَا اِخْتَلَفَتِ اَلْأَهْوَاءُ وَ تَفَرَّقَتِ اَلْآرَاءُ فَعَلَيْكَ بِعَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ فَإِنَّهُ إِمَامُ أُمَّتِي وَ خَلِيفَتِي عَلَيْهِمْ مِنْ بَعْدِي وَ هُوَ اَلْفَارُوقُ اَلَّذِي يُمَيِّزُ بِهِ بَيْنَ اَلْحَقِّ وَ اَلْبَاطِلِ مَنْ سَأَلَهُ أَجَابَهُ وَ مَنِ اِسْتَرْشَدَهُ أَرْشَدَهُ وَ مَنْ طَلَبَ اَلْحَقَّ عِنْدَهُ وَجَدَهُ وَ مَنِ اِلْتَمَسَ اَلْهُدَى لَدَيْهِ صَادَفَهُ وَ مَنْ لَجَأَ إِلَيْهِ آمَنَهُ وَ مَنِ اِسْتَمْسَكَ بِهِ نَجَّاهُ وَ مَنِ اِقْتَدَى بِهِ هَدَاهُ يَا اِبْنَ سَمُرَةَ سَلِمَ مِنْكُمْ مَنْ سَلَّمَ لَهُ وَ وَالاَهُ وَ هَلَكَ مَنْ رَدَّ عَلَيْهِ وَ عَادَاهُ يَا اِبْنَ سَمُرَةَ إِنَّ عَلِيّاً مِنِّي رُوحُهُ مِنْ رُوحِي وَ طِينَتُهُ مِنْ طِينَتِي وَ هُوَ أَخِي وَ أَنَا أَخُوهُ وَ هُوَ زَوْجُ اِبْنَتِي فَاطِمَةَ سَيِّدَةِ نِسَاءِ اَلْعَالَمِينَ مِنَ اَلْأَوَّلِينَ وَ اَلْآخِرِينَ وَ إِنَّ مِنْهُ إِمَامَيْ أُمَّتِي وَ سَيِّدَيْ شَبَابِ أَهْلِ اَلْجَنَّةِ اَلْحَسَنَ وَ اَلْحُسَيْنَ وَ تِسْعَةً مِنْ وُلْدِ اَلْحُسَيْنِ تَاسِعُهُمْ قَائِمُ أُمَّتِي يَمْلَأُ اَلْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلاً كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً .
📚 کمال الدين و تمام النعمة , جلد۱ , صفحه۲۵۶
عبد الرّحمن بن سمره گويد:رسول خدا صلّى اللّٰه عليه و آله و سلّم فرمود:كسانى كه در دين خدا مجادله و ستيز مى‌كنند بر زبان هفتاد پيامبر لعنت شده‌اند و كسى كه در آيات خدا مجادله كند كافر شده است.خداى تعالى فرمود:«تنها كافران در آيات الهى مجادله مى‌كنند و گردش آنها در شهرها تو را نفريبد»؛ و كسى كه قرآن را به رأى خود تفسير كند بر خدا دروغ بسته است؛و هر كس بدون داشتن علم و آگاهى فتوا دهد ملائكۀ آسمانها و زمين او را لعنت مى‌كنند؛و هر بدعتى گمراهى است و هر ضلالتى به آتش ختم مى‌شود،عبد الرّحمن بن سمره گويد:گفتم:اى رسول خدا!راه نجات را به من بنما،فرمود:اى سمره!هر گاه هواهاى نفسانى مختلف شد و آراء و عقايد متفرّق گرديد،بر تو باد كه همراه علىّ بن أبى طالب باشى كه او امام امّت و خليفۀ من بر ايشان است و او فاروقى است كه به واسطۀ او بين حقّ و باطل تميز مى‌دهند،هر كس از او بپرسد پاسخش را دهد و كسى كه از او هدايت جويد هدايتش فرمايد و كسى كه خواستار حقّ باشد آن را نزد او مى‌يابد و كسى كه هدايت را بجويد نزد او بدان خواهد رسيد؛و هر كه بدو پناه برد ايمنش سازد و هر كس دامن او گيرد نجاتش دهد و هر كه از او پيروى كند هدايتش كند.اى پسر سمره!هر كه با او موافقت كند و او را دوست بدارد سالم خواهد بود و هر كه با او مخالفت كرده و دشمنى ورزد هلاك خواهد شد،اى پسر سمره!علىّ از من است و روح او از روح من و طينت او از طينت من است و او برادر من است و من برادر اويم و او شوهر دخترم فاطمه سيّدۀ بانوان عالم از اوّلين و آخرين است و دو امام امّتم و دو سيّد جوانان بهشت حسن و حسين و نه تن از ائمّه از فرزندان حسين هستند و نهمين آنها قائم امّت من است كه زمين را پر از عدل و داد نمايد همچنان كه پر از ظلم و جور شده باشد.
حَدَّثَنَا غَيْرُ وَاحِدٍ مِنْ أَصْحَابِنَا قَالُوا حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ هَمَّامٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مَالِكٍ الفرازي [اَلْفَزَارِيِّ] قَالَ حَدَّثَنِي اَلْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ اَلْحَارِثِ قَالَ حَدَّثَنِي اَلْمُفَضَّلُ بْنُ عُمَرَ عَنْ يُونُسَ بْنِ ظَبْيَانَ عَنْ جَابِرِ بْنِ يَزِيدَ اَلْجُعْفِيِّ قَالَ سَمِعْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اَللَّهِ اَلْأَنْصَارِيَّ يَقُولُ: لَمَّا أَنْزَلَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى نَبِيِّهِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يٰا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اَللّٰهَ وَ أَطِيعُوا اَلرَّسُولَ وَ أُولِي اَلْأَمْرِ مِنْكُمْ قُلْتُ يَا رَسُولَ اَللَّهِ عَرَفْنَا اَللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَمَنْ أُولُو اَلْأَمْرِ اَلَّذِينَ قَرَنَ اَللَّهُ طَاعَتَهُمْ بِطَاعَتِكَ فَقَالَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ هُمْ خُلَفَائِي يَا جَابِرُ وَ أَئِمَّةُ اَلْمُسْلِمِينَ مِنْ بَعْدِي أَوَّلُهُمْ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ثُمَّ اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَيْنُ ثُمَّ عَلِيُّ بْنُ اَلْحُسَيْنِ ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ اَلْمَعْرُوفُ فِي اَلتَّوْرَاةِ بِالْبَاقِرِ وَ سَتُدْرِكُهُ يَا جَابِرُ فَإِذَا لَقِيتَهُ فَأَقْرِئْهُ مِنِّي اَلسَّلاَمَ ثُمَّ اَلصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ ثُمَّ عَلِيُّ بْنُ مُوسَى ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ ثُمَّ عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ اَلْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ ثُمَّ سَمِيِّي وَ كَنِيِّي حُجَّةُ اَللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ بَقِيَّتُهُ فِي عِبَادِهِ اِبْنُ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ ذَاكَ اَلَّذِي يَفْتَحُ اَللَّهُ تَعَالَى ذِكْرُهُ عَلَى يَدَيْهِ مَشَارِقَ اَلْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا ذَاكَ اَلَّذِي يَغِيبُ عَنْ شِيعَتِهِ وَ أَوْلِيَائِهِ غَيْبَةً لاَ يَثْبُتُ فِيهَا عَلَى اَلْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِ إِلاَّ مَنِ اِمْتَحَنَ اَللَّهُ قَلْبَهُ لِلْإِيمَانِ قَالَ جَابِرٌ فَقُلْتُ لَهُ يَا رَسُولَ اَللَّهِ فَهَلْ يَقَعُ لِشِيعَتِهِ اَلاِنْتِفَاعُ بِهِ فِي غَيْبَتِهِ فَقَالَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ إِي وَ اَلَّذِي بَعَثَنِي بِالنُّبُوَّةِ إِنَّهُمْ يَسْتَضِيئُونَ بِنُورِهِ وَ يَنْتَفِعُونَ بِوَلاَيَتِهِ فِي غَيْبَتِهِ كَانْتِفَاعِ اَلنَّاسِ بِالشَّمْسِ وَ إِنْ تَجَلَّلَهَا سَحَابٌ يَا جَابِرُ هَذَا مِنْ مَكْنُونِ سِرِّ اَللَّهِ وَ مَخْزُونِ عِلْمِهِ فَاكْتُمْهُ إِلاَّ عَنْ أَهْلِهِ قَالَ جَابِرُ بْنُ يَزِيدَ فَدَخَلَ جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ اَلْأَنْصَارِيُّ عَلَى عَلِيِّ بْنِ اَلْحُسَيْنِ عَلَيْهِمَا السَّلاَمُ فَبَيْنَمَا هُوَ يُحَدِّثُهُ إِذْ خَرَجَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ اَلْبَاقِرُ عَلَيْهِ السَّلاَمُ مِنْ عِنْدِ نِسَائِهِ وَ عَلَى رَأْسِهِ ذُؤَابَةٌ وَ هُوَ غُلاَمٌ فَلَمَّا بَصُرَ بِهِ جَابِرٌ اِرْتَعَدَتْ فَرَائِصُهُ وَ قَامَتْ كُلُّ شَعْرَةٍ عَلَى بَدَنِهِ وَ نَظَرَ إِلَيْهِ مَلِيّاً ثُمَّ قَالَ لَهُ يَا غُلاَمُ أَقْبِلْ فَأَقْبَلَ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَدْبِرْ فَأَدْبَرَ فَقَالَ جَابِرُ شَمَائِلُ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ رَبِّ اَلْكَعْبَةِ ثُمَّ قَامَ فَدَنَا مِنْهُ فَقَالَ لَهُ مَا اِسْمُكَ يَا غُلاَمُ فَقَالَ مُحَمَّدٌ قَالَ اِبْنُ مَنْ قَالَ اِبْنُ عَلِيِّ بْنِ اَلْحُسَيْنِ قَالَ يَا بُنَيَّ فَدَتْكَ نَفْسِي فَأَنْتَ إِذاً اَلْبَاقِرُ فَقَالَ نَعَمْ ثُمَّ قَالَ فَأَبْلِغْنِي مَا حَمَلَكَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فَقَالَ جَابِرٌ يَا مَوْلاَيَ إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ بَشَّرَنِي بِالْبَقَاءِ إِلَى أَنْ أَلْقَاكَ وَ قَالَ لِي إِذَا لَقِيتَهُ فَأَقْرِئْهُ مِنِّي اَلسَّلاَمَ فَرَسُولُ اَللَّهِ يَا مَوْلاَيَ يَقْرَأُ عَلَيْكَ اَلسَّلاَمَ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السَّلاَمُ يَا جَابِرُ عَلَى رَسُولِ اَللَّهِ اَلسَّلاَمُ مَا قَامَتِ اَلسَّمَاوَاتُ وَ اَلْأَرْضُ وَ عَلَيْكَ يَا جَابِرُ كَمَا بَلَّغْتَ اَلسَّلاَمَ فَكَانَ جَابِرٌ بَعْدَ ذَلِكَ يَخْتَلِفُ إِلَيْهِ وَ يَتَعَلَّمُ مِنْهُ فَسَأَلَهُ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ عَلَيْهِ السَّلاَمُ عَنْ شَيْءٍ فَقَالَ لَهُ جَابِرٌ وَ اَللَّهِ مَا دَخَلْتُ فِي نَهْيِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فَقَدْ أَخْبَرَنِي أَنَّكُمْ أَئِمَّةُ اَلْهُدَاةِ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ مِنْ بَعْدِهِ أَحْلَمُ اَلنَّاسِ صِغَاراً وَ أَعْلَمُ اَلنَّاسِ كِبَاراً وَ قَالَ لاَ تُعَلِّمُوهُمْ فَهُمْ أَعْلَمُ مِنْكُمْ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السَّلاَمُ صَدَقَ جَدِّي رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ إِنِّي لَأَعْلَمُ مِنْكَ بِمَا سَأَلْتُكَ عَنْهُ وَ لَقَدْ أُوتِيتُ اَلْحُكْمَ صَبِيّاً كُلُّ ذَلِكَ بِفَضْلِ اَللَّهِ عَلَيْنَا وَ رَحْمَتِهِ لَنَا أَهْلَ اَلْبَيْتِ .
📚 در کتب شیعه : مرحوم شیخ صدوق در کمال الدین، ج۱، ص۲۵۳. مرحوم طَبْرَسی – اعلام الوری، ج۲، ص۱۸۲؛ علامه مجلسی در بحارالانوار، ج۳۶، ص۲۵۱ و علامه سید هاشم بحرانی در کتاب شریف البرهان فی تفسیر القرآن ج۲، ص۱۰۳ و مرحوم مشهدی در تفسیر کنز الدقائق ج۳، ص۴۳۸
📚 سنی : قندوزی در ینابیع الموده، چاپ سال ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۳۹۸
جابر بن يزيد جعفىّ گويد از جابر بن عبد اللّٰه انصارى شنيدم كه مى‌گفت: وقتى كه خداى تعالى بر پيامبرش اين آيه را فرو فرستاد كه« يٰا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اَللّٰهَ وَ أَطِيعُوا اَلرَّسُولَ وَ أُولِي اَلْأَمْرِ مِنْكُمْ »گفتم:يا رسول اللّٰه!خدا و رسولش را شناخته‌ايم،پس اولو الأمرى كه خداوند طاعت آنها را مقرون به طاعت خود كرده چه كسانى هستند؟فرمود:اى جابر آنها جانشينان من و ائمّۀ مسلمين پس از من هستند،اوّل ايشان عليّ بن أبى طالب است و بعد از او حسن و حسين و عليّ بن الحسين و محمّد بن عليّ-كه در تورات به باقر معروف است و تو اى جابر او را مى‌بينى و آنگاه كه او را ديدار كردى سلام مرا به او برسان-و پس از او جعفر بن محمّد صادق و موسى بن جعفر و عليّ بن موسى و محمّد بن عليّ و عليّ ابن محمّد و حسن بن عليّ و پس از او همنام و هم كنيۀ من حجّة اللّٰه در زمينش و بقيّة اللّٰه در بين عبادش،فرزند حسن بن عليّ ائمّۀ مسلمين خواهند بود،او كسى است كه خداى تعالى مشرق و مغرب زمين را به دست او بگشايد،او كسى است كه از شيعيان و اوليائش غايب شود،غيبتى كه بر عقيدۀ به امامت او باقى نماند مگر كسى كه خداوند قلبش را به ايمان امتحان كرده است.جابر گويد:گفتم:يا رسول اللّٰه!آيا در غيبت او براى شيعيانش انتفاعى هست؟فرمود:آرى،قسم به خدايى كه مرا به نبوّت مبعوث فرمود به نور او استضائه مى‌كنند و به ولايت او در دوران غيبتش منتفع مى‌شوند مانند انتفاع مردم از خورشيدى كه در پس ابر است،اى جابر!اين سرّ مكنون خداوند و علم مخزون اوست،آن را از غير اهلش بپوشان.جابر بن يزيد گويد:جابر بن عبد اللّٰه انصارىّ بر امام سجّاد عليه السّلام وارد شد و هنگامى كه با او مشغول گفتگو بود ناگهان حضرت باقر با گيسوان آراسته از نزد نساء آن حضرت بيرون آمد در حالى كه پسر بچّه‌اى بيش نبود،چون جابر او را شناخت لرزه بر اندامش افتاد و مو بر تنش راست شد و اندكى بدو نگريست، سپس گفت:اى پسر پيش بيا،و او پيش آمد،سپس گفت:برو و او رفت،جابر گفت:به خداى كعبه سوگند كه شمائل رسول اللّٰه صلّى اللّٰه عليه و آله و سلّم را داراست،سپس برخاست و نزديك وى رفت و گفت:اى پسر!نامت چيست!و او گفت محمّد، پرسيد:فرزند كه هستى؟گفت:فرزند عليّ بن الحسين،گفت:فدايت شوم،پس تو همان باقرى؟گفت:آرى،سپس آن حضرت گفت:آنچه را كه رسول خدا به تو سپرده است به من برسان،جابر گفت:اى مولاى من!رسول خدا صلّى اللّٰه عليه و آله و سلّم به من بشارت دادند كه زنده مى‌مانم تا شما را ملاقات كنم و به من فرمودند آنگاه كه او را ملاقات كردى سلام مرا بدو برسان،پس اى مولاى من!رسول خدا به شما سلام رسانيدند،امام باقر عليه السّلام فرمود:تا آسمان و زمين برپاست بر رسول خدا سلام باد و بر تو اى جابر كه آن سلام را رسانيدى سلام باد!و بعد از آن جابر به نزد او رفت و آمد مى‌كرد و از او مى‌آموخت،يك روز امام باقر از وى چيزى پرسيد،جابر گفت:به خدا سوگند كه من خود را در نهى رسول اللّٰه داخل نمى‌كنم كه او به من خبر داده است كه شما ائمّۀ هدى از اهل بيت او بعد از او مى‌باشيد در كوچكى حكيم‌ترين مردم و در بزرگى عليم‌ترين آنهائيد و فرمود:به ايشان چيزى تعليم ندهيد كه آنها اعلم از شما هستند،امام باقر عليه السّلام فرمود:جدّم رسول خدا راست گفته است و من در آنچه كه پرسيدم از تو داناترم،حكمت را در كودكى به ما داده‌اند و همۀ آنها از فضل و رحمت خداوند بر ما اهل البيت است.
مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ رِجَالِهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ اَلْحَسَنِ عَنْ عُمَرَ بْنِ يَزِيدَ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ أَبِي اَلرَّبِيعِ اَلْهَمْدَانِيِّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِسْحَاقَ عَنْ أُسَيْدِ بْنِ ثَعْلَبَةَ عَنْ أُمِّ هَانِئٍ قَالَتْ: لَقِيتُ أَبَا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ اَلْبَاقِرَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ فَسَأَلْتُهُ عَنْ هَذِهِ اَلْآيَةِ- فَلاٰ أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ `اَلْجَوٰارِ اَلْكُنَّسِ فَقَالَ اَلْخُنَّسُ إِمَامٌ يَخْنِسُ نَفْسَهُ فِي زَمَانِهِ عِنْدَ اِنْقِطَاعٍ مِنْ عِلْمِهِ عِنْدَ اَلنَّاسِ ثُمَّ يَبْدُو كَالشِّهَابِ اَلْوَاقِدِ فِي ظُلْمَةِ اَللَّيْلِ فَإِذَا أَدْرَكْتِ ذَلِكِ قَرَّتْ عَيْنُكِ .
الکافي , جلد۱ , صفحه۳۴۱
ام هانى گويد: ابا جعفر محمد بن على عليه السلام را ملاقات كردم و راجع بآيه«۱۵ و ۱۶ سوره ۸۱» از آن حضرت سؤال كردم، فرمود: خنس (ستارگان غروب‌كننده) امامى است كه در زمان خود هنگامى كه مردم از وجود او خبر ندارند [برخى از علمش از مردم گرفته شود] پنهان مى‌شود، در سال ۲۶۰ سپس مانند شعله درخشان در شب تار ظاهر مى‌شود، اگر آن زمان را درك كنى چشمت روشن شود.
[كفاية الأثر] ، عَلِيُّ بْنُ اَلْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عُتْبَةَ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ اَلْحِمَّصِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى اَلْغَطْفَانِيِّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ يُوسُفَ اَلْحِمَّصِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُكَّاشَةَ عَنْ حُسَيْنِ بْنِ زَيْدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ حَسَنِ بْنِ حَسَنٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَلَيْهِ السَّلاَمُ قَالَ: خَطَبَنَا رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يَوْماً فَقَالَ بَعْدَ مَا حَمِدَ اَللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَيْهِ مَعَاشِرَ اَلنَّاسِ كَأَنِّي أُدْعَى فَأُجِيبُ وَ إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ اَلثَّقَلَيْنِ – كِتَابَ اَللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا فَتَعَلَّمُوا مِنْهُمْ وَ لاَ تُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ أَعْلَمُ مِنْكُمْ – لاَ تَخْلُو اَلْأَرْضُ مِنْهُمْ وَ لَوْ خَلَتْ إِذاً لَسَاخَتْ بِأَهْلِهَا ثُمَّ قَالَ اَللَّهُمَّ إِنِّي أَعْلَمُ أَنَّ اَلْعِلْمَ لاَ يَبِيدُ وَ لاَ يَنْقَطِعُ وَ أَنَّكَ لاَ تُخْلِي أَرْضَكَ مِنْ حُجَّةٍ لَكَ عَلَى خَلْقِكَ ظَاهِرٍ لَيْسَ بِالْمُطَاعِ أَوْ خَائِفٍ مَغْمُورٍ – لِكَيْلاَ يَبْطُلَ حُجَّتُكَ وَ لاَ يَضِلَّ أَوْلِيَاؤُكَ بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَهُمْ أُولَئِكَ اَلْأَقَلُّونَ عَدَداً اَلْأَعْظَمُونَ قَدْراً عِنْدَ اَللَّهِ فَلَمَّا نَزَلَ عَنْ مِنْبَرِهِ قُلْتُ يَا رَسُولَ اَللَّهِ أَ مَا أَنْتَ اَلْحُجَّةُ عَلَى اَلْخَلْقِ كُلِّهِمْ قَالَ يَا حَسَنُ إِنَّ اَللَّهَ يَقُولُ إِنَّمٰا أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِكُلِّ قَوْمٍ هٰادٍ فَأَنَا اَلْمُنْذِرُ وَ عَلِيٌّ اَلْهَادِي قُلْتُ يَا رَسُولَ اَللَّهِ فَقَوْلُكَ إِنَّ اَلْأَرْضَ لاَ تَخْلُو مِنْ حُجَّةٍ قَالَ نَعَمْ عَلِيٌّ هُوَ اَلْإِمَامُ وَ اَلْحُجَّةُ بَعْدِي وَ أَنْتَ اَلْحُجَّةُ وَ اَلْإِمَامُ بَعْدَهُ وَ اَلْحُسَيْنُ هُوَ اَلْإِمَامُ وَ اَلْحُجَّةُ بَعْدَكَ وَ لَقَدْ نَبَّأَنِي اَللَّطِيفُ اَلْخَبِيرُ أَنَّهُ يَخْرُجُ مِنْ صُلْبِ اَلْحُسَيْنِ وَلَدٌ يُقَالُ لَهُ عَلِيٌّ سَمِيُّ جَدِّهِ عَلِيٍّ فَإِذَا مَضَى اَلْحُسَيْنُ قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ عَلِيٌّ اِبْنُهُ وَ هُوَ اَلْحُجَّةُ وَ اَلْإِمَامُ وَ يُخْرِجُ اَللَّهُ مِنْ صُلْبِ عَلِيٍّ وَلَداً سَمِيِّي وَ أَشْبَهُ اَلنَّاسِ بِي عِلْمُهُ عِلْمِي وَ حُكْمُهُ حُكْمِي وَ هُوَ اَلْإِمَامُ وَ اَلْحُجَّةُ بَعْدَ أَبِيهِ وَ يُخْرِجُ اَللَّهُ مِنْ صُلْبِهِ مَوْلُوداً يُقَالُ لَهُ جَعْفَرٌ أَصْدَقُ اَلنَّاسِ قَوْلاً وَ فِعْلاً وَ هُوَ اَلْإِمَامُ وَ اَلْحُجَّةُ بَعْدَ أَبِيهِ وَ يُخْرِجُ اَللَّهُ تَعَالَى مِنْ صُلْبِ جَعْفَرٍ مَوْلُوداً سَمِيُّ مُوسَى بْنِ عِمْرَانَ أَشَدُّ اَلنَّاسِ تَعَبُّداً فَهُوَ اَلْإِمَامُ وَ اَلْحُجَّةُ بَعْدَ أَبِيهِ وَ يُخْرِجُ اَللَّهُ تَعَالَى مِنْ صُلْبِ مُوسَى وَلَداً يُقَالُ عَلِيٌّ مَعْدِنُ عِلْمِ اَللَّهِ وَ مَوْضِعُ حُكْمِهِ فَهُوَ اَلْإِمَامُ وَ اَلْحُجَّةُ بَعْدَ أَبِيهِ وَ يُخْرِجُ اَللَّهُ تَعَالَى مِنْ صُلْبِ عَلِيٍّ مَوْلُوداً يُقَالُ لَهُ مُحَمَّدٌ فَهُوَ اَلْإِمَامُ وَ اَلْحُجَّةُ بَعْدَ أَبِيهِ وَ يُخْرِجُ اَللَّهُ تَعَالَى مِنْ صُلْبِ مُحَمَّدٍ مَوْلُوداً يُقَالُ لَهُ عَلِيٌّ فَهُوَ اَلْإِمَامُ وَ اَلْحُجَّةُ بَعْدَ أَبِيهِ وَ يُخْرِجُ اَللَّهُ تَعَالَى مِنْ صُلْبِ عَلِيٍّ مَوْلُوداً يُقَالُ لَهُ اَلْحَسَنُ فَهُوَ اَلْإِمَامُ وَ اَلْحُجَّةُ بَعْدَ أَبِيهِ وَ يُخْرِجُ اَللَّهُ تَعَالَى مِنْ صُلْبِ اَلْحَسَنِ اَلْحُجَّةَ اَلْقَائِمَ إِمَامَ زَمَانِهِ وَ مُنْقِذَ أَوْلِيَائِهِ يَغِيبُ حَتَّى لاَ يُرَى يَرْجِعُ عَنْ أَمْرِهِ قَوْمٌ وَ يَثْبُتُ عَلَيْهِ آخَرُونَ – وَ يَقُولُونَ مَتىٰ هٰذَا اَلْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صٰادِقِينَ وَ لَوْ لَمْ يَبْقَ مِنَ اَلدُّنْيَا إِلاَّ يَوْمٌ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ذَلِكَ اَلْيَوْمَ حَتَّى يَخْرُجَ قَائِمُنَا فَيَمْلَؤُهَا قِسْطاً وَ عَدْلاً كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً فَلاَ يَخْلُو اَلْأَرْضُ مِنْكُمْ أَعْطَاكُمُ اَللَّهُ عِلْمِي وَ فَهْمِي وَ لَقَدْ دَعَوْتُ اَللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَنْ يَجْعَلَ اَلْعِلْمَ وَ اَلْفِقْهَ فِي عَقِبِي وَ عَقِبِ عَقِبِي وَ مِنْ زَرْعِي وَ زَرْعِ زَرْعِي .
بحار الأنوار , جلد۳۶ , صفحه۳۳۸ – البرهان في تفسير القرآن , جلد۳ , صفحه۲۲۷ سوره رعد آیه ۷
حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام فرمودند : رسول خدا صلی الله علیه و آله روزی بر منبر خطبه می خواند و بعد از حمد و ستایش خداوند و مدح ذات باری تعالی فرمود: ای مردم! فکر می کنم که فرا خوانده شده ام و بایستی دعوت حق را لبیک گویم. من در میان شما دو چیز با ارزش را بر جای می گذارم: کتاب خداوند و عترت، اهل بیتم را. تا زمانی که به این دو تمسّک جویید، و چنگ بزنید، هرگز گمراه نخواهید شد. پس، از اهل بیت بیاموزید، و نخواهید که به آنان بیاموزید؛ زیرا که آنان از شما داناترند و زمین از وجود آنان خالی نمی شود، و اگر روزی از وجود آنان خالی گردد، همه مردم را در خود فرو خواهد برد. سپس فرمود: پروردگارا! من می دانم که دانش، از بین نرفته و منقطع نمی گردد و تو زمین را از وجود حجت برای مردم، خالی نخواهی گذاشت، حتی اگر حجتی ظاهر باشد که او را اطاعت نکنند یا ترسانی که در خود فرو هشته و مجال نیافته باشد، چرا که حجت و هدایت تو باطل نشود و دوستان تو پس از آن که آنان را به راه خویش هدایت کردی، از جاده صواب منحرف نگردند. همان دوستانی که به شمارش، اندکند، ولی به قدر و منزلت در پیشگاه تو، در جایگاه رفیعی هستند. وقتی پیامبر صلی الله علیه و آله از منبر پایین آمد، به ایشان عرض کردم: ای رسول خدا! مگر شما حجت خداوند بر تمامی مردمان نیستید فرمود: ای حسن! پروردگار متعال فرموده است: «إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ وَلِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ» من انذار کننده هستم و علی علیه السلام هادی است. عرض کردم: ای رسول خدا! شما فرمودید: زمین از حجت خدا خالی نمی شود؟ فرمود: بله. علی علیه السلام بعد از من، امام و حجت مردم است، و تو بعد از وی امام و حجت هستی، و حسین علیه السلام بعد از تو امام و حجت و جانشین تو خواهد بود. پروردگار لطیف و خبیر به من خبر داد که از نسل حسین علیه السلام پسری به دنیا می آید که علی علیه السلام نامیده می شود که همنام جدش علی علیه السلام است. وقتی حسین علیه السلام دعوت حق را لبیک گوید، امامت به پسرش که علی نام دارد، می رسد و وی امام و حجت بعد از حسین علیه السلام است. آن گاه، خداوند از نسل علی- امام سجاد علیه السلام- پسری را برون می آورد که همنام من است و شبیه ترین مردمان به من است. علم او علم من و حکم او حکم من است و او پس از پدرش، امام و حجت است. خداوند از نسل محمد- امام باقر علیه السلام- فرزندی برون می آورد که جعفر نام دارد و در گفتار و کردار، صادق ترین مردمان است. او پس از پدرش، امام و حجت است. خداوند متعال از صلب جعفر، فرزندی برون می آورد که موسی نامیده می شود که هم نام موسی بن عمران علیه السلام است. او زاهدترین مردمان است و پس از پدرش، امام و حجت مردم است. از صلب موسی فرزندی پای به عرصه حیات می نهد که علی نامیده می شود. وی کان دانش و انبان حکمت است. وی بعد از پدرش، امام و حجت است. خداوند از صلب علی، مولودی به دنیا می آورد که محمد نامیده می شود و وی بعد از پدرش امام و حجت است. از نسل محمد، پسری به دنیا می آید که او را علی علیه السلام می گویند و او پس از پدرش، امام و حجت است. خداوند از صلب علی، پسری برون می آورد که حسن نام دارد. او پس از پدرش، امام و حجت است. خداوند از صلب حسن – عسکری علیه السلام- حجت قائم، امام زمان را برون می آورد که نجات دهنده دوستان خداست. او به محاق غیبت می افتد، به طوری که دیده نمی شود و از همین روی، گروهی از صف او جدا می شوند و گروهی نیز بر دین او ثابت قدم می مانند. «وَیَقُولُونَ مَتَی هَذَا الْوَعْدُ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ» [و می گویند اگر راست می گویید این وعده چه وقت است] اگر از عمر دنیا فقط یک روز باقیمانده باشد، خداوند، آن روز را آن قدر طولانی می کند که قائم قیام می کند و زمین را بعد از آن که پر از ظلم و بیداد شده باشد، سرشار از عدالت و انصاف می کند. بنابراین زمین از وجود شما خالی نخواهد بود و خداوند، دانش و درک مرا به شما عطا خواهد فرمود. من از خداوند درخواست کرده ام که دانش و فقاهت را در نسل من و نسلِ نسلِ من و ذرّیه من و ذرّیه ذرّیه من قرار دهد.
حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ هَمَّامٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ اَلْحِمْيَرِيِّ عَنْ مُوسَى بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ اَلصَّادِقِ عَلَيْهِ السَّلاَمُ إِذْ أَتَاهُ شَيْخٌ كَبِيرٌ قَدِ اِنْحَنَا مُتَّكِئاً عَلَى عَصَاهُ فَسَلَّمَ فَرَدَّ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ السَّلاَمُ اَلْجَوَابَ ثُمَّ قَالَ يَا اِبْنَ رَسُولِ اَللَّهِ نَاوِلْنِي يَدَكَ أُقَبِّلْهَا فَأَعْطَاهُ يَدَهُ فَقَبَّلَهَا ثُمَّ بَكَى فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ السَّلاَمُ مَا يُبْكِيكَ يَا شَيْخُ قَالَ جُعِلْتُ فِدَاكَ أَقَمْتُ عَلَى قَائِمِكُمْ مُنْذُ مِائَةِ سَنَةٍ أَقُولُ هَذَا اَلشَّهْرَ وَ هَذِهِ اَلسَّنَةَ وَ قَدْ كَبِرَتْ سِنِّي وَ دَقَّ عَظْمِي وَ اِقْتَرَبَ أَجَلِي وَ لاَ أَرَى مَا أُحِبُّ أَرَاكُمْ معتلين [مُقَتَّلِينَ] مُشَرَدِّينَ وَ أَرَى عَدُوَّكُمْ يَطِيرُونَ بِالْأَجْنِحَةِ فَكَيْفَ لاَ أَبْكِي فَدَمَعَتْ عَيْنَا أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ السَّلاَمُ ثُمَّ قَالَ يَا شَيْخُ إِنْ أَبْقَاكَ اَللَّهُ حَتَّى تَرَى قَائِمَنَا كُنْتَ مَعَنَا فِي اَلسَّنَامِ اَلْأَعْلَى وَ إِنْ حَلَّتْ بِكَ اَلْمَنِيَّةُ جِئْتَ مَعَ ثَقَلِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ نَحْنُ ثَقَلُهُ فَقَالَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ إِنِّي مُخَلِّفٌ فِيكُمُ اَلثَّقَلَيْنِ فَتَمَسَّكُوا بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا كِتَابَ اَللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي فَقَالَ اَلشَّيْخُ لاَ أُبَالِي بَعْدَ مَا سَمِعْتُ هَذَا اَلْخَبَرَ قَالَ يَا شَيْخُ إِنَّ قَائِمَنَا يَخْرُجُ مِنْ صُلْبِ اَلْحَسَنِ وَ اَلْحَسَنُ يَخْرُجُ مِنْ صُلْبِ عَلِيٍّ وَ عَلِيٌّ يَخْرُجُ مِنْ صُلْبِ مُحَمَّدٍ وَ مُحَمَّدٌ يَخْرُجُ مِنْ صُلْبِ عَلِيٍّ وَ عَلِيٌّ يَخْرُجُ مِنْ صُلْبِ اِبْنِي هَذَا وَ أَشَارَ إِلَى مُوسَى عَلَيْهِ السَّلاَمُ وَ هَذَا خَرَجَ مِنْ صُلْبِي نَحْنُ اِثْنَا عَشَرَ كُلُّنَا مَعْصُومُونَ مُطَهَّرُونَ فَقَالَ اَلشَّيْخُ يَا سَيِّدِي بَعْضُكُمْ أَفْضَلُ مِنْ بَعْضٍ قَالَ لاَ نَحْنُ فِي اَلْفَضْلِ سَوَاءٌ وَ لَكِنْ بَعْضُنَا أَعْلَمُ مِنْ بَعْضٍ ثُمَّ قَالَ يَا شَيْخٌ وَ اَللَّهِ لَوْ لَمْ يَبْقَ مِنَ اَلدُّنْيَا إِلاَّ يَوْمٌ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اَللَّهُ ذَلِكَ اَلْيَوْمَ حَتَّى يَخْرُجَ قَائِمُنَا أَهْلَ اَلْبَيْتِ أَلاَ وَ إِنَّ شِيعَتَنَا يَقَعُونَ فِي فِتْنَةٍ وَ حَيْرَةٍ فِي غَيْبَتِهِ هُنَاكَ يُثْبِتُ عَلَى هُدَاهُ اَلْمُخْلَصِينَ اَللَّهُمَّ أَعِنْهُمْ عَلَى ذَلِكَ
کفاية الأثر في النص على الأئمة الإثنی عشر (قرن چهارم) , جلد۱ , صفحه۲۶۴
موسی بن مسلم، از مسعده نقل می کند که می گوید: نزد امام صادق علیه السلام بودم که پیرمردی با پشتی خمیده و تکیه بر عصا، خدمت امام رسید و به امام سلام داد. امام جواب سلام وی را داد و سپس آن پیرمرد گفت: ای پسر رسول خدا! اجازه بدهید که دست شما را ببوسم. امام اجازه داده و پیرمرد بوسید و گریست. امام صادق علیه السلام پرسید: برای چه گریه می کنی؟ عرض کرد: فدایتان شوم! صد سال است که در انتظار قائم شما هستم و با خود می گویم: قائم، این ماه، قیام خواهد کرد و یا امسال ظهور خواهد نمود. سن من بالا رفته و پوستم نازک شده و استخوان هایم باریک گشته و پایان عمرم نزدیک شده است، در حالی که شما را در چنان موقعیتی که دوست دارم، نمی بینم؛ می بینم که یا کشته و یا آواره شده اید و دشمنان شما به اوج قوت و قدرت رسیده اند؛ با این اوصاف، چگونه گریه نکنم؟! چشمان امام صادق علیه السلام با شنیدن این سخنان، پر از اشک شد و فرمود: ای پیرمرد! اگر خداوند آن قدر به تو طول عمر داد که امام قائم را ملاقات نمایی، در سَنام اعلی (رفیع ترین درجه) با ما خواهی بود؛ اما اگر اجل به تو مهلت نداد و از دنیا، رخت بربستی، بدان که با ثَقَل حضرت محمد صلی الله علیه و آله، همراه خواهی بود و ما اهل بیت، ثقل آن حضرت هستیم؛ چرا که حضرت محمد صلی الله علیه و آله فرموده است: من در میان شما دو ثقل را برجای خواهم گذاشت. به آن دو تمسک جویید و چنگ زنید تا هرگز گمراه نشوید. آن دو ثقل عبارتند از: قرآن و اهل بیتم. پیرمرد گفت: بعد از شنیدن این خبر، دیگر هیچ چیزی برای من اهمیت ندارد. امام فرمود: ای پیرمرد! بدان که قائم از نسل امام حسن [ عسکری] و حسن از نسل علی است و علی از نسل محمد و محمد از نسل علی و علی از فرزندان این پسرم است- و به پسرش موسی علیه السلام اشاره فرمود- و این از نسل من است. ما دوازده امام هستیم و همگی معصوم و مطهّر هستیم. پیرمرد گفت: سرور من! آیا گروهی از شما از گروه دیگر برتر هستند؟ فرمود: نه! ما در فضیلت، همانند یکدیگریم، اما برخی از برخی دیگر داناترند. سپس فرمود: ای پیرمرد! به خدا قسم، اگر حتی یک روز از عمر دنیا باقی مانده باشد، خداوند، آن روز را آنقدر طولانی می کند تا آن که قائم اهل بیت علیهم السلام قیام نماید. بدان که شیعیان ما در زمان غیبت وی در تحیّر و سرگردانی و فتنه واقع می شوند و در چنین شرایطی، خداوند بندگان مخلص خود را با هدایت او، ثابت قدم می گرداند. پروردگارا! آنان را در این هدف یاری بفرما.
