موضوع : مقاله در شرح خلاصه دعایی که حضرت صاحب علیه السلام به نایب اولشان فرمودند

Ę

دعا در غیبت امام زمان علیه السلام‏

دعائی كه در غیبت باید خوانده شود. و یکی از دعاهایی است که که به خوبی وظایف منتظران را ترسیم می‌کند و به گونه‌ای بهترین عهد ما را با وجود مقدس امام عصر عجل الله تعالی فرجه و علیه تعیین می‌کند،

سند دعا

 جناب شیخ  عثمان بن سعید ( اعلی الله درجة و  رفع الله درجاته فی أعلى درجات الجنة  ) نائب اوّل امام عصر صلوات الله علیه این دعا را به  ابو على محمّد بن همّام  یاد داد، سید بن طاوس  اعلی الله درجة  در  جمال الاسبوع  بعد از ذکر دعاهاى وارده بعد از نماز عصر جمعه و صلوات کبیره این دعا را ذکر کرده است، و می‌گوید اگر نتوانستید دعاهای عصر جمعه را بخوانید و تعقیبات عصر جمعه را انجام دهید، پس حذر کنید، از اینکه خواندن این دعا را ترک کنید و مرحوم شیخ صدوق اعلی الله درجة  این دعا را جزو دعاهای امام زمان (عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام) نقل کرده است  و مرحوم محدث قمی در  مفاتیح بعد از  زیارت وداع ائمه علیهم السلام  این دعا را  نقل نموده است . و  بنده  حقیر  معتقدم  که  اگر  دوستان و منتظران  حضرت  وقت و  حضور   قلب  داشته باشند   هر  روز   خواندن  این  دعا   بطوری  که  به معانی  آن  دقت شود   خیلی  خوب است و  شاید  وظیفه یک فرد منتظر  همین باشد  با همین دعا  بیاد   امامش  باشد و  برای خود و امامش و  مومنین با این دعای  عظیم  که الفاظ  زیبا  و عمیقی هم دارد  دعا کند .

محتوای دعا

گام اول در دعا طلب معرفت است

« اَللّهُمَّ عَرِّفْنى نَفْسَکَ»، همانند آنچه که امام صادق علیه‌السلام فرمودند «گام اول طلب معرفت است»، لذا دعا آثار معرفت را بیان می‌کند «فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى نَفْسَکَ لَمْ اَعْرِفْ رَسُولَکَ اَللّهُمَّ عَرِّفْنى رَسُولَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى رَسُولَکَ لَمْ اَعْرِفْ حُجَّتَکَ اَللّهُمَّ عَرِّفْنى حُجَّتَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دینى»، یک نکته این است که اگر آدم معرفت به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام) نداشته باشد، گمراه از دین می‌شود، یعنی آدم دین‌دار باشد و نماز بخواند، اما اگر معرفت نداشته باشد، گمراه است. که  بسیار  شده  که مردم حتی  ائمه اطهار  علیهم السلام را   در  سنخ خود  می شمارند  و  آنها را  نیز  انسانهایی مثل خودشان  می پندارند  که  این سطح از  معرفت  واقعاً  معرفت  جاهلیت است !!  و  عدم معرفت  صحیح  به امام علیه السلام  مساوی با مرگ و زندگی جاهلی/کسب معرفت ثبات در قدم را هدیه می‌آورد

«اَللّهُمَّ لا تُمِتْنى میتَهً جاهِلِیَّهً»، اگر انسان نسبت به امام زمان خود معرفت نداشته باشد، به مرگ جاهل می‌میرد، و البته  منظور  از امام  زمان  این نیست که حضرت  صاحب الامر  علیه السلام  از  بقیه ائمه جدا باشند و  صفات ایشان  فرق  زیادی  بکند  نه!   بلکه  طبق فرمایش  امام  باقر  علیه السلام  همه  از  یک نور  واحد هستند و   منظور  از  امام  زمان   یعنی   صفات   کلی  ائمه علیهم السلام و  اضافه می شود   درک  غیبت و    زندگی حضرت  صاحب در این غیبت  و یقین به   وجود  مقدس  امام علیه السلام …  اثر بعدی معرفت، ثبات در قدم و دین به معنای این است که انسان مطیع امام می‌شود و قلبش نرم‌ برای دستور امام می‌شود و در امتحانات پیروز شود، همه این موارد آثار معرفت است  اللَّهُمَّ فَثَبِّتْنِی عَلَى دِینِكَ ،

خدایا پس مرا بر دینت ثابت بدار

 وَ اسْتَعْمِلْنِی بِطَاعَتِكَ

و بكار بگیر مرا  تحت فرمانت

 وَ لَیِنْ قَلْبِی لِوَلِیِ أَمْرِكَ،

و دلم را براى ولىّ امرت (امام زمان علیه السلام)  نرم بفرما ،

*امتحان مومنین در این دوره غیبت  سخت است  پس از این رو  این عبارت در  دعا آمده است  : وَ عَافِنِی مِمَّا امْتَحَنْتَ بِهِ خَلْقَكَ

 و در سلامت كاملم بدار،از آن امتحاناتی که  بندگانت را به آن آزمود ى

و در این دوران غیبت  کمتر  کسی  پیدا می شود  که کامل  مطیع  امر  کلی و جزئی  ائمه  علیهم السلام  باشد  و از  این رو  این عبارت  هم آمده :

وَ ثَبِّتْنِی عَلَى طَاعَةِ وَلِیِ أَمْرِك

 و ثابتمان  بدار  بر اطاعت‏ ولىّ امرت (امام  زمان  علیه السلام)    و  اطاعت  امر  امام زمان علیه السلام همان اطاعت از  احادیث  صحیحی است  که در کتب  معتبر  مثل کافی  مذکور  است  .

راضی بودن منتظر به رسیدن وقت ظهور/ چرایی در زمان ظهور جایی ندارد

یکی از آسیب‌های غیبت تعجیل است،  اینکه انسان به  عجله بیفتد و بگوید امروز ظهور است و به دنبال کسانی برود که ادعاهای مهدویت می‌کنند و  یا  آثاری  را   ببیند  و بگوید  چرا امام  ظهور نمی کند  و در  کل  انتظار  با صبر  در هم گره خورده و  صبر  جزء صفات مومن است ما   طبق  احادیث  به  دین  خدا عمل می کنیم و  چیزی  کم و زیاد نمی کنیم و  منتظر  امام علیه السلام  هستیم    و این عین عبارت  بخشی از دعا است  ک فَصَبِّرْنِی عَلَى ذَلِكَ

 پس مرا بر این حقیقت شكیبا گردان

در دعا طلب صبر می‌کنیم، چرا که راهکارش صبر است، و نباید  چون چرا   گفت  طبق این  فراز  : حَتَّى لا أُحِبَّ تَعجل َ مَا أَخَّرْتَ

،تا دوست نداشته باشم پیش‏ افتادن چیزى كه به تأخیر انداختى

 وَ لا تَأْخِیرَ مَا عَجلْتَ

و به تأخیر انداختن چیزى كه‏ زودتر قرار می دهی

 وَ لا كَشْفَ مَا سَتَرْتَ و (صابر ساز بر صبر در )  آشكار نمودن چیز ى كه پنهان ساختى

وَ لا الْبَحْثَ عَمَّا كَتَمْتَ و نه كنجكاوى در آنچه كتمان كردى بکنم

 وَ لا أُنَازِعَكَ فِی تَدْبِیرِكَ و نه با تو نزاع و بحث كنم در تدبیرت       و  اینکه روز  جمعه  را  منتظران انتظار  می کشند چون  خودشان  فرموده اند  احتمال   فرج در این روز است   و ما هم  به فرمایش آن  بزرگواران  عمل می کنیم  و دعای ما  و نیایش ما در  روز  جمعه  بیشتر  می شود  در  جهت  ظهور   و سلامتی  امام علیه السلام  . و نباید  کسی تعیین وقت برای ظهور کند، در دعا می‌گوییم فقط تو عالم وقت ظهوری یَنْتَظِرُ وَاَنْتَ الْعالِمُ غَیْرُ الْمُعَلَّمِ ، وظیفه ما نیست که دنبال تعیین وقت برویم، یا اینکه بگوییم؛ خدایا زمین پر از ظلم و جور شده است، چرا امام زمان (عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام) ظهور نمی‌کند لایَظْهَرُ قَدِ امْتَلاَتِ الاَرْضُ مِنَ الْجَوْرِ       و باید  امر  را  به خداوند واگذار کنیم  طبق اینعبارت دعا وَاُفَوِّضُ اُمُورى کُلَّها اِلَیْکَ.

دعا برای سلامتی حضرت

اینکه گاهی طولانی شدن غیبت سبب می‌شود که ما امام را فراموش کنیم و در انتظار، انتظارمان کمرنگ شود و ایمان ما به امام حاضر(عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام) از بین برود .  نکند امام عصر(عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام) در زندگی روزمره  مومنین  فراموش شود ، و در دعا می خوانیم

 وَ لا تُنْسِنَا ذِكْرَهُ   یاد ایشان  را  در ما بفراموشى مسپار

 وَ انْتِظَارَهُ و همچنین كشیدن انتظارش  را  در ما  خاموش  مکن

 وَ الْإِیمَانَ بِهِ و ایمان به حضرتش را در ما کم مکن

 وَ قُوَّةَ الْیَقِینِ فِی ظُهُورِهِ وَ الدُّعَاءَ لَهُ وَ الصَّلاةَ عَلَیْهِ و قوّه یقین در ظهورش ،و دعا  برای سلامتی  وجودش،و درود بر او را از یاد ما مبر

یقین به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام) داشته باشیم

 ما باید نسبت به امام (عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام) یقین داشته باشیم، همان طور که به قیام پیغمبر(صلی الله علیه و آله ) یقین داریم «وَیَکُونَ یَقینُنا فى ذلِکَ کَیَقینِنا فى قِیامِ رَسُولِکَ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَما جآءَ بِهِ مِنْ وَحْیِکَ وَتَنْزیلِکَ»؛ یعنی چگونه الان یقین به وحی و تنزیل قرآن داریم، باید دوران غیبت سبب نشود که یقین ما کمتر شود، بنابراین از خداوند بخواهیم که قلب ما را تقویت کند، به حدی که بتوانیم در این مسیر گام برداریم « فَقَوِّ قُلُوبَنا عَلَى الاْیمانِ بِهِ حَتّى تَسْلُکَ بِنا عَلى یَدَیْهِ مِنْهاجَ الْهُدى».

ایمان، ثبات درونی، راضی بودن به زمان غیبت وظایف منتظران

یک وظیفه منتظر این است که ایمان به حضرت داشته باشد، دوم از امام عصر(عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام) اطاعت کند، سوم ثبات درونی، چهارم راضی بودن به غیبت امام و پنجم تا لحظه مرگ به امامت شک نداشته باشیم، همچنین عهد نشکستن، تکذیب نکردن از دیگر وظایف منتظران است «وَنَحْنُ عَلى ذلِکَ لا شآکّینَ وَلا ناکِثینَ وَلا مُرْتابینَ وَلا مُکَذِّبینَ»،

دعا برای ظهور حضرت (عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام) و ترسیم سیمای حکومت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام)

 اینکه در ترسیم سیمای حکومت مهدوی مرگ ظلم و نجات بندگان تحقق می‌یابد «وَاَظْهِرْ بِهِ الْحَقَّ وَاَمِتْ بِهِ الْجَوْرَ»:«وَاسْتَنْقِذْ بِهِ عِبادَکَ الْمُؤْمِنینَ مِنَ الذُّلِّ وَانْعَشْ»، نجات دادن بندگان همان هدفی که در دعای اربعین در مورد امام زمان(عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام) است،‌ در اینجا نیز آمده است، قتل کفر، ذلت جباران، هلاک شدن منافقین به گونه‌ای که هیچ اثری از آنها در دوران ظهور باقی نمی‌ماند و زمین از وجود آنها پاک می‌شود و دل بندگان خدا شاد می‌شود و آنچه از احکام تغییر پیدا کرده بود،توسط وجود مقدس امام عصر(عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام)  اصلاح می‌ شود؛ یعنی بدعت، انحراف و خرافه‌ایی در دین نیست «واقْتُلْ بِهِ جَبابِرَهَ الْکُفْرِ وَاقْصِمْ بِهِ رُؤُسَ الضَّلالهِ وَذَلِّلْ بِهِ الْجَبّارینَ وَالْکافِرینَ وَاَبِرْ بِهِ الْمُنافِقینَ وَالنّاکِثینَ وَجَمیعَ الْمُخالِفینَ وَالْمُلْحِدینَ فى مَشارِقِ الاَرْضِ وَمَغارِبِها وَبَرِّها وَبَحْرِها وَسَهْلِها وَجَبَلِها حَتّى لا تَدَعَ مِنْهُمْ دَیّاراً وَلا تُبْقِىَ لَهُمْ آثاراً طَهِّرْ مِنْهُمْ»، و با ظهور حضرت(عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام) دین از خرافات خالی می‌شود و با عدل امام(عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام) آتش کفر خاموش می‌شود.

ویژگی‌های حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام)

امام (عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام) بنده خدا، بنده برگزیده خدا و امام  معصوم است، خالی از همه عیوب،مطلع بر غیب، پاک از پلیدی‌هاست «فَاِنَّهُ عَبْدُکَ الَّذى اسْتَخْلَصْتَهُ لِنَفْسِکَ وَارْتَضَیْتَهُ لِنَصْرِ دینِکَ وَاصْطَفَیْتَهُ بِعِلْمِکَ وَعَصَمْتَهُ مِنَ الذُّنُوبِ وَبَرَّاْتَهُ مِنَ الْعُیُوبِ وَاَطْلَعْتَهُ عَلَى الْغُیُوبِ وَاَنْعَمْتَ عَلَیْهِ وَطَهَّرْتَهُ مِنَ الرِّجْسِ وَنَقَّیْتَهُ مِنَ الدَّنَسِ»

فهم دوران غیبت

«اللّهُمَّ اِنّا نَشْکُو اِلَیْکَ فَقْدَ نَبِیِّنا وَغَیْبَهَ اِمامِنا وَشِدَّهَ الزَّمانِ عَلَیْنا وَوُقُوعَ الْفِتَنِ بِنا وَتَظاهُرَ الاَعْدآءِ عَلَیْنا وَکَثْرَهَ عَدُوِّنا وَقِلَّهَ عَدَدِنا»، زمان غیبت بر منتظر سخت است زیرا  منتظر واقعی کسی است که مو به مو به احادیث  آل محمد علیهم السلام  عمل میکند و  پیرو عقل و نفس خود نیست و احادیث را  با عقل خود  نمی سنجد بلکه اگر صادر شدن  صحت آنها  از  معصوم علیه السلام  برای او  ثابت شد  بر روی  سر خود  می گذارد و  عمل می کند  بی چون و چرا   و   به همین  دلیل است  که امام باقر علیه السلام در وصف این دسته که مطیع و  تسلیم  امر  ائمه علیهم السلام هستند  فرمودند  اینان  غربا هستند  و بَه  از این  غربا  و خوشا  به حال این غربا .  و واقعاً  برای این غربا  این دوران  سخت است  و  غریب  به کسی  میگویند  که  یاوری  ندارد و  کسی  با او دوستی نمی کند و  تنها افتاده و جایی ندارد …

این دوران   غیبت  فتنه‌ها زیاد، فشار دشمن بالاست، تعداد دشمن زیاد و البته  خیلی هم دور نشوید  و  اغلب  دشمنان  ، شیعه هستند  و  آنها یی هستند   که  اطاعت  امر معصوم  را   کنار  گذاشته اند  و کاری  به  فرمایشان  ائمه علیهم السلام  ندارند -/ فهم دوران حکومت امام  زمان علیه السلام  است   در  حالی  که  غیر منتظرین  که صبرشان  تمام شده بود    حکومتی  را  بنام  اسلام درست  کردند  و  خود  دست بکار  شدند   و  گفتند ما  زمینه ساز  ظهور  امام  علیه السلام  هستیم   در  حالی  که  احکام  این حکومت  قبل  از  ظهور  را  در  احادیث  آل  عصمت علیهم السلام ندیده ایم   …

ویژگی حکومت ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام)

هلاکت دشمنان امام علیه السلام ، اینکه هر پرچمی که بر غیر از اسلام باشد، از بین می‌برد، همه  سلاح های  جنگی  از  کار  می اُفتند  و این عبارت دعا  خود نشان می دهد   که  امام  دیده اند  که این زمان ما   تفنگ و  بمب  هسته ای  و…  می سازند  و از این رو   اشاره  فرموده اند  که اینها همه از کار  می افتند و البته در  تفسیر  سوره حمد   هم آمده   همراه  امام  زمان  علیه السلام   گروهی از  یارانشان هستند  که این آهن و  فلزات  دنیای  ما بر بدن  آنها اثر نمی کند  و  در  عوض  شمشیر هایی دارند   که اگر بر  کوه های  ما  بزنند  کوه های  زمین را به دو نیم میکند … حالا  یک عده  رفته اند  دنیال  سلاح های  قدرتمند  به این بهانه که امام  ظهور کنند   اینها را در اختیار  حضرت بگذاریم  در  حالی که اگر  کمی در  احادیث  ائمه  علیهم السلام   دقت میکردند  و یا  قبول داشتند  این احادیث را  دیگر  به خود چنین زحمتی نمی دادند و شاید این بهانه آنهاست … ، هر لشکری که علیه امام علیه السلام  باشد، نابود، خوار و ذلیل می‌شود، جریان دشمن کاملاً تاریک می‌شود، قرآن زنده می‌شود، قلب‌های مرده حیات پیدا می‌کنند، مؤمنین شاد، حق ظاهر، عدل آشکار می‌شود و تقیه از بین می‌رود که  همه اینها در این  دعا مذکور است .

منتظر همیشه  دعا می کند   که   جزء    دشمنان اهل بیت علیهم‌السلام  نباشد   ، همچنین اهل  غضب بر آل محمد علیهم السلام  نباشد و تسلیم احکام دین باشد، گام بعدی دشمن ‌شناسی است، ، و این نشانه هایی را  ذکر می کنند از  آن دشمنان  که  امیرالمومنین علیه السلام در دعای  صنمی  قریش هم  آورده اند  شبیه به  این عبارات را  و  قصد همان هایی هستند  که امیرالمونین علیه السلام  در آن دعای شریف فرموده اند  «فَاِنَّهُمْ اَضاعُوا الصَّلوهَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَواتِ وَاَضَلُّوا عِبادَکَ وَاَخْرَبُوا بِلادَکَ»،آنهایی که نماز را  ضایع کردند (( مثلاً   بسم الله  الرحمن الرحیم را  برداشند  و  قنوت را  برداشتند و  از  اذان و اقامه  حی علی  خیر العمل را  برداشتند  و در هنگام نماز  دستها  را روی  شکم گذاشتند …      تبعیت از شهوات و آنهایی که در گمراهی بندگان قدم برمی‌دارند و آنهایی که دیار مسلمین را خراب می‌کنند، دشمنان حضرت(عجل الله تعالی فرجه و علیه السلام) هستند.